• عامل بیماری پروتوزوآیی است به نام نوزما آپیس و نوزما سرانا که محل رشد و تکثیرش درجدار معده زنبور عسل می باشد. فرم مقاوم یا اسپورعامل انتقال از یک میزبان به میزبان دیگر است. اسپور بیضوی و شفاف، بدون رنگ بوده، 6/4 تا 4/6 میکرون طول و 5/2تا 3 میکرون عرض، از نظر ساختمان خصوصیات میکروسپوریدی ها را داراست. بوسیله یک غشاءسه لایه پوشیده شده، که آن را از خشکی و آسیب های محیط خارجی محافظت می نماید. این غشاء از جنس کیتین و دارای یک منفذ بنام میکروپیل است.
• اجزاء اسپور نوزما
• در داخل اسپور اجزاء ذیل یافت می شود.
• سیتوپلاسم
• جسم آمیبی یا اسپوروپلاست، دارای دو هسته بوده و همچنین ذخیره غذایی، میتوکندری دیده نمی شود، که احتمال وجود متابولیسم بی هوازی را ممکن می سازد.
• رشته قطبی و دستگاه پرتاب کننده آن بنام کپسول قطبی، رشته قطبی یک عضو توخالی و استوانه ای است که یک انتهای آن به دیواره اسپور وصل شده و 400- 600 میکرون طول دارد و مثل فنر پیچیده است و دارای 44 پیچ است که در دو یا چند ردیف قرار دارند. با افزایش فشار محتوای اسپور رشته قطبی به بیرون پرتاب می شود.
• در مرحله آمیبی یا رویشی، سلول میکروسپوریدی دارای تشکیلات معمول یک سلول می باشد شامل غشاء، سیتوپلاسم با اندامک ها، ریبوزوم، شبکه آندوپلاسمی و دستگاه گلژی.
• نوزما آپیس و سرانا داخل سلولهای پوششی روده میانی زنبوران بالغ تکثیر می شود.
• تاریخچه:
• بیماری در اکثر نقاط جهان انتشار دارد و بیشتر در کندوهای ضعیف که در اثر عوامل مختلف دچار کاهش جمعیت می شوند دیده می شود.
• از این عوامل می توان به این موارد اشاره کرد:
1-نبود مواد غذایی کافی در زمستان و طولانی بودن زمستان
2-پیر شدن ملکه
3-تغذیه زنبوران عسل از باغات و محصولات سمپاشی شده در اوایل بهار
X
by Counterflix
پاتوژنز بیماری:
• عامل بیماری از راه گوارشی وارد بدن زنبور عسل می شود و خودش را به سلولهای جدارمعده زنبور می رساند.
• سپس وارد سیتوپلاسم سلولها شده و در این محل شروع به تکثیر می کند و پس از 5 روزدر درجه حرارت 30 درجه سانتیگراد تولید اسپور می کند. سلولهای آلوده از جدار معده رها شده و پس از خارج شدن اسپورها حمله به سلولهای دیگر شروع می شود. در حالت آلودگی شدید بین 30-50میلیون اسپور در معده یک زنبور ممکن است وجود داشته باشد.
علائم بیماری
• زنبور عسل از زمان آلوده شدن تا مرگ علایم خارجی نشان نمی دهد.
• تشخیص آلودگی از طریق بررسی محتویات گوارشی امکان پذیر است.
• اما زنبور های آلوده یکسری تغییرات رفتاری و فعالیتی نشان می دهند:
1-زنبور های آلوده در بهار و اوایل تابستان عمرشان کوتاه می شود
2-حالت اسهالی به خاطر جمع شدن زیاده از حد آب می باشد. زیرا درصد میزان آب درزنبورهای آلوده بیشتر از زنبورهای سالم است و زنبورها مدفوع آبکی و زردرنگشان راروی شانها یا کندو دفع می کنند.
3-گاهی اوقات به علت ضعف و بیحالی بالها به حالت بازمانده بوده و زنبور قدرت پرواز و نیش زدن را از دست می دهد و شکم نیز حالت شل، افتاده و بادکرده دارد.
4-برخی زنبورهای بالغ حالت فلجی دارند و در کف کندو یا روی زمین می خزند.
5-در آلودگی شدید معده زنبور تغییر شکل و رنگ می دهد. بطوری که معده زنبور سالم سفید مایل به زرد کهربایی بوده ولی در زنبور بیمار سفید و متورم شده و فاقد چین خوردگی است.
X
by Counterflix
نحوه انتشار بیماری:
• عامل بیماری از راه عسل آلوده، غارتگری کندوها، نقل و انتقال شانها، خرید وفروش کندوهای آلوده و ملکه، آب، مدفوع زنبورهای مریض و یا غذای آلوده منتقل می شود. برخی معتقدند که اسپور از طریق برخی حشرات و باد نیز منتقل می گردد.
• ارتباط مستقیمی بین زمستان سرد ابری و پر بارندگی با درجه آلودگی زنبور عسل در بهارسال بعد وجود دارد و شاید علت آن رشد آهسته کلنی در روزهای بارانی و عدم دقت درتمیز کردن شانهای آلوده به مواد دفعی باشد.
روش تشخیص آزمایشگاهی بیماری نوزما:
• برای تشخیص قطعی می توان از کلونی ها نمونه برداری کرد. برای اینکار حدود 20 زنبور بالغ را از هر کلنی برداشته و به آزمایشگاه منتقل می کنیم.
• در آزمایشگاه شکم زنبورها را جدا کرده و در ظرف کوچکی ریخته و 1سی سی آب مقطراضافه کرده و مخلوط می کنیم. سپس اسلاید میکروسکوپی تهیه کرده و با بزرگنمایی40بررسی می کنیم. برای تعیین شدت آلودگی میتوان از لامهای شمارش سلولهای خونی استفاده کرد.
پیشگیری و معالجه:
1-ایجاد مدیریت صحیح در زنبورستان:
الف-تامین ملکه جوان و فعال و استفاده از کندوهای قویتر برای افزایش جمعیت کندوهای ضعیف
ب-قرار دادن کندوها در زمستان در محل تابش نور خورشید و عدم تماس آنها با زمین برای جلوگیری از ایجاد رطوبت زیاد
ج-تامین مقادیر کافی عسل یا آب شکر و گرده گل برای تغذیه زنبورها در پاییز وزمستان
X
by Counterflix
2-ضد عف
نظرات شما عزیزان: